GIÁO DỤC QUỐC PHÒNG VÀ AN NINH GÓP PHẦN NÂNG CAO NHẬN THỨC BẢO VỀ TỔ QUỐC TỪ SỚM, TỪ XA
Thiếu tướng, TS Trần Ngọc Thanh
Vụ trưởng Vụ Giáo dục quốc phòng và an ninh Bộ Giáo dục và Đào tạo
Giáo dục quốc phòng và an ninh cho học sinh, sinh viên được Đảng ta xác định là một bộ phận của nền giáo dục quốc dân, đặt dưới sự lãnh đạo, chỉ đạo và tổ chức thực hiện một cách chặt chẽ, thống nhất từ Trung ương tới cơ sở. Nghị quyết Trung ương 3 (khóa VII) chỉ rõ “Phải tăng cường công tác giáo dục quốc phòng và an ninh cho toàn dân, trước hết là đối với cán bộ các cấp, các ngành của Đảng và Nhà nước và thế hệ trẻ học sinh, sinh viên”. Chính vì vậy, giáo dục quốc phòng và an ninh có vị trí quan trọng hàng đầu góp phần nâng cao nhận thức cho mọi đối tượng trong chiến lược xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa.
Nhận thức đúng đắn về tầm quan trọng của quốc phòng và an ninh, Đảng ta đã khẳng định: “Tăng cường quốc phòng, giữ vững an ninh quốc gia và toàn vẹn lãnh thổ là nhiệm vụ trọng yếu thường xuyên của Đảng, Nhà nước và của toàn dân”. Để nâng cao ý thức của toàn dân trong công cuộc bảo vệ Tổ quốc, Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XI xác định: “Tăng cường tuyên truyền, giáo dục tinh thần yêu nước, ý thức dân tộc, trách nhiệm và nghĩa vụ bảo vệ chủ quyền, lợi ích quốc gia và kiến thức quốc phòng, an ninh”. Ngày nay, sức mạnh của sự nghiệp bảo vệ Tổ quốc Việt Nam là sức mạnh tổng hợp của nền quốc phòng toàn dân, sức mạnh của khối đại đoàn kết toàn dân tộc và của cả hệ thống chính trị dưới sự lãnh đạo của Đảng, sự quản lý của Nhà nước. Quán triệt quan điểm “Chủ động phòng ngừa là chính”, “Có kế sách ngăn ngừa các nguy cơ chiến tranh, xung đột từ sớm từ xa” “Tăng cường tiềm lực quốc phòng và an ninh; xây dựng và phát huy mạnh mẽ “Thế trận lòng dân” trong nền quốc phòng toàn dân và nền an ninh nhân dân”; Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XIII đã yêu cầu phải: “Đổi mới và nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác giáo dục, bồi dưỡng kiến thức quốc phòng, an ninh cho cán bộ, công chức, viên chức và cho toàn dân, bảo đảm phù hợp với từng đối tượng. Chú trọng giáo dục, thống nhất, nâng cao nhận thức về đối tác và đối tượng; nắm vững đường lối, quan, điểm, yêu cầu nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới. Nâng cao ý thức trách nhiệm và tinh thần cảnh giác cách mạng trong thực hiện nhiệm vụ quốc phòng, an ninh”.
Trong tình hình hiện nay, giáo dục quốc phòng và an ninh còn trực tiếp góp phần tạo ra khả năng, phát huy sức mạnh to lớn của toàn dân trong thực hiện nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc, xây dựng đất nước. Đó là bài học lớn trong lịch sử dựng nước và giữ nước của dân tộc ta và là kinh nghiệm sống còn của các nước trên thế giới. Điều 4 của Luật giáo dục quốc phòng và an ninh xác định mục tiêu giáo dục quốc phòng và an ninh là: “Giáo dục cho công dân về kiến thức quốc phòng và an ninh để phát huy tinh thần yêu nước, truyền thống dựng nước và giữ nước, lòng tự hào, tự tôn dân tộc, nâng cao ý thức, trách nhiệm, tự giác thực hiện nhiệm vụ quốc phòng và an ninh, bảo vệ bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa”. Theo đó, mục tiêu cụ thể giáo dục quốc phòng và an ninh hiện nay là góp phần đào tạo con người mới phát triển toàn diện; có hiểu biết những nội dung cơ bản về quốc phòng, an ninh, về truyền thống đấu tranh chống giặc ngoại xâm của dân tộc, về trách nhiệm, nghĩa vụ công dân trong bảo vệ Tổ quốc; nêu cao lòng yêu nước, yêu chủ nghĩa xã hội, ý thức cảnh giác cách mạng trước âm mưu, thủ đoạn của các thế lực thù địch, phản động; có kiến thức cơ bản về chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước về quốc phòng và an ninh; có kỹ năng hoạt động quân sự, an ninh cần thiết để tham gia vào sự nghiệp xây dựng, củng cố nền quốc phòng toàn dân, xây dựng thế trận chiến tranh nhân dân, thế trận an ninh nhân dân, sẵn sàng bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa.
Hiện nay, cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư đã và đang tác động mạnh mẽ, đa chiều tới mọi lĩnh vực như kinh tế, chính trị, văn hóa, xã hội, môi trường, quốc phòng, an ninh… với các cấp độ từ toàn cầu đến châu lục, khu vực và trong từng quốc gia. Trong lĩnh vực quân sự, nhiều thành tựu nghiên cứu khoa học, phát triển công nghệ đã được đưa vào ứng dụng rộng rãi, như: vũ khí thông minh, máy bay không người lái, tên lửa hành trình điều khiển từ xa, xe quân sự tự hành, robot trinh sát, rô bốt tác chiến, ứng dụng mô phỏng trong huấn luyện, hệ thống chỉ huy, điều khiển, tình báo và trinh sát…
Cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư tác động đến dạy, học môn học giáo dục quốc phòng và an ninh. Nó sẽ tác động đến các khâu, các bước, các thành tố của quá trình giáo dục, đào tạo trong các nhà trường nói chung, vào nhận thức và tổ chức quá trình dạy, học môn học giáo dục quốc phòng và an ninh ở các học viện, trường đại học, các trung tâm giáo dục quốc phòng và an ninh nói riêng. Nó sẽ tác động làm thay đổi chương trình, nội dung, phương pháp, phương tiện và phương thức tổ chức dạy, học môn học giáo dục quốc phòng và an ninh. Khi đó, sẽ xuất hiện các thiết bị dạy học thông minh gắn với từng cá nhân người dạy và người học, như kính internet, tai nghe internet có thể giúp đọc dịch ngoại ngữ trực tiếp, hoặc xử lý các tình huống trong dạy, học môn học giáo dục quốc phòng và an ninh.
Sau 40 năm đổi mới, nền giáo dục nước ta đã đạt được nhiều thành tựu trong việc nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, phát huy nhân tố con người nhằm thúc đẩy sự phát triển của đất nước. Chất lượng từng bước được nâng lên, hệ thống giáo dục quốc dân từng bước được hoàn thiện, mạng lưới cơ sở giáo dục và đào tạo tiếp tục được mở rộng ở tất cả các cấp học, bậc học, ngành học. Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đạt được, giáo dục, đào tạo vẫn còn không ít những hạn chế về nhận thức và tổ chức thực hiện cần sớm được khắc phục. Nghị quyết số 29-NQ/TW đã đưa ra quan điểm chỉ đạo, mục tiêu, nhiệm vụ và giải pháp để định hướng phát triển giáo dục trong thời kì mới. Nghị quyết nhấn mạnh “Đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo là đổi mới những vấn đề lớn, cốt lõi, cấp thiết, từ quan điểm, tư tưởng chỉ đạo đến mục tiêu, nội dung, phương pháp, cơ chế, chính sách, điều kiện bảo đảm thực hiện; đổi mới từ sự lãnh đạo của Đảng, sự quản lý của Nhà nước đến hoạt động quản trị của các cơ sở giáo dục đào tạo và việc tham gia của gia đình, cộng đồng, xã hội và bản thân người học; đổi mới ở tất cả các bậc học, ngành học”. Đây là định hướng lớn và đang được các cấp, các ngành triển khai tích cực nhằm tạo nên những bước chuyển căn bản, toàn diện trong giáo dục Việt Nam hiện nay. Văn kiện Đại hội XIII của Đảng tiếp tục khẳng định vị trí, vai trò quan trọng của giáo dục và đào tạo, yêu cầu phải xây dựng đồng bộ thể chế, chính sách để thực hiện có hiệu quả chủ trương giáo dục và đào tạo cùng với khoa học và công nghệ là quốc sách hàng đầu, là động lực then chốt để phát triển đất nước. Bên cạnh đó, xác định rõ mục tiêu của giáo dục và đào tạo trong giai đoạn tới, nhằm xây dựng con người Việt Nam phát triển toàn diện, có sức khỏe, năng lực trình độ, có ý thức, trách nhiệm cao đối với bản thân, gia đình, xã hội và Tổ quốc và, trong đó “Chú trọng hơn giáo dục đạo đức, nhân cách, năng lực sáng tạo và các giá trị cốt lõi, nhất là giáo dục tinh thần yêu nước, tự hào, tự tôn dân tộc, truyền thống và lịch sử dân tộc, ý thức trách nhiệm xã hội cho các tầng lớp nhân dân, nhất là thế hệ trẻ; giữ gìn và phát huy bản sắc văn hóa dân tộc tốt đẹp của người Việt Nam; khơi dậy khát vọng phát triển đất nước phồn vinh, hạnh phúc và bảo vệ vững chắc Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa”. Kết luận số 91-KL/TW ngày 12/8/2024 của Bộ Chính trị khóa XIII tiếp tục thực hiện Nghị quyết số 29-NQ/TW khẳng định: “Đổi mới, nâng cao chất lượng công tác giáo dục chính trị, tư tưởng, đạo đức, lối sống, kỹ năng sống, giáo dục quốc phòng, an ninh gắn với việc xây dựng và phát huy hệ giá trị văn hoá, con người Việt Nam”. Theo đó, cần phải nâng cao chất lượng giáo dục, đào tạo trong đó có giáo dục quốc phòng và an ninh cho các tầng lớp nhân dân, đặc biệt cho đội ngũ cán bộ, công chức và học sinh, sinh viên.
Kế tục và phát huy những kết quả thực hiện Chương trình Huấn luyện quân sự phổ thông (1961), Giáo dục quốc phòng (1991), trong những năm qua, để đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc trong giai đoạn mới và phù hợp với quy chế giáo dục và đào tạo (GDĐT) trình độ đại học, năm 2000 chương trình giáo dục quốc phòng tiếp tục được sửa đổi, bổ sung. Năm 2007, triển khai thực hiện Nghị định của Chính phủ về giáo dục quốc phòng và an ninh.
Trong những năm qua đối với cấp tiểu học, trung học cơ sở được thực hiện dạy học lồng ghép giáo dục quốc phòng và an ninh theo Thông tư số 08/2024/TT-BGDĐT ngày 15/5/2024 của Bộ trưởng Bộ GDĐT về Hướng dẫn lồng ghép nội dung giáo dục quốc phòng và an ninh trong trường tiểu học, trường trung học cơ sở và trường trung học phổ thông có nhiều cấp học. Giáo viên lựa chọn nội dung lồng ghép giáo dục quốc phòng và an ninh trên cơ sở nội dung lồng ghép giáo dục quốc phòng và an ninh các trường xây dựng và triển khai thực hiện kế hoạch giảng dạy lồng ghép nội dung giáo dục quốc phòng và an ninh bảo đảm đủ nội dung theo quy định đối với từng khối lớp, phù hợp với điều kiện thực tế của từng địa phương, nhà trường. Vận dụng linh hoạt, sáng tạo phương pháp, hình thức lồng ghép, không làm ảnh hưởng đến thời lượng và cấu trúc bài dạy bảo đảm chất lượng, hiệu quả; đối với cấp trung học phổ thông quán triệt và thực hiện nghiêm túc chương trình, nội dung giáo dục quốc phòng và an ninh theo Thông tư số 46/2020/TT-BGDĐT ngày 24/11/2020 của Bộ trưởng Bộ GDĐT về Ban hành Chương trình môn học giáo dục quốc phòng và an ninh cấp trung học phổ thông; kịp thời điều chỉnh, bổ sung các nội dung kiến thức mới đã được thống nhất trong các đợt tập huấn công tác giáo dục quốc phòng và an ninh hằng năm. đối với đối tượng là sinh viên tại các cơ sở giáo dục đại học các đại học, học viện, trường đại học, trường cao đẳng sư phạm và các trung tâm giáo dục quốc phòng và an ninh tổ chức xây dựng kế hoạch, triển khai giảng dạy môn học giáo dục quốc phòng và an ninh bảo đảm đủ nội dung, đủ thời gian theo đúng quy định tại Thông tư số 05/2020/TT-BGDĐT ngày 18/3/2020 của Bộ trưởng Bộ GDĐT về Ban hành Chương trình giáo dục quốc phòng và an ninh trong trường cao đẳng sư phạm và cơ sở giáo dục đại học. Kịp thời điều chỉnh, bổ sung các nội dung đã thống nhất trong các đợt tập huấn hằng năm.
Như vậy, trong từng giai đoạn cách mạng, môn học giáo dục quốc phòng và an ninh đã có những đổi mới phù hợp phục vụ cho sự nghiệp phát triển đất nước, công tác quốc phòng và an ninh trong từng thời kì, gắn kết chặt chẽ các mục tiêu của GDĐT với bồi dưỡng nhân cách, phẩm chất và năng lực của công dân, đáp ứng yêu cầu của sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.
Tuy nhiên, trong dạy, học môn học giáo dục quốc phòng và an ninh cũng còn nhiều khó khăn nhất định như: cấp ủy, cán bộ chủ trì ở một số cơ sở giáo dục chưa quan tâm đúng mức đối với công tác giáo dục quốc phòng và an ninh; công tác quốc phòng, quân sự; phòng, chống khủng bố; chưa nắm chắc kiến thức chuyên môn về quân sự, quốc phòng; phòng, chống khủng bố trong tình hình mới, chỉ đạo còn hình thức, thiếu quyết liệt. Việc quán triệt, triển khai thực hiện các chỉ thị, nghị quyết, các văn bản chỉ đạo của Đảng, Nhà nước, các bộ, ban, ngành về nhiệm vụ giáo dục quốc phòng và an ninh công tác quốc phòng, quân sự; phòng, chống khủng bố có nơi chưa sâu, chưa đầy đủ; chưa đưa nội dung vào nghị quyết lãnh đạo; chưa kịp thời ban hành các văn bản lãnh đạo, chỉ đạo nhiệm vụ giáo dục quốc phòng và an ninh; công tác quốc phòng, quân sự; phòng, chống khủng bố của đơn vị. Đội ngũ giáo viên, giảng viên giáo dục quốc phòng và an ninh chưa đáp ứng kịp thời với yêu cầu phát triển của nhiệm vụ giáo dục quốc phòng và an ninh trong tình hình mới. Một số cơ sở giáo dục việc quan tâm đầu tư mua sắm, xây dựng cơ sở vật chất, vũ khí, trang bị, phòng học bộ môn còn chưa đúng mức; công tác quản lý vũ khí trang bị chưa thực hiện đúng quy định. Tổ chức dạy học môn học giáo dục quốc phòng và an ninh ở một số cơ sở giáo dục chưa đúng quy định, chưa bám sát chương trình giáo dục quốc phòng và an ninh cho học sinh, sinh viên. Do vậy, để nâng cao chất lượng giáo dục quốc phòng và an ninh cho học sinh, sinh viên, góp phần nâng cao nhận thức bảo vệ Tổ quốc từ sớm, từ xa, cần thực hiện tốt một số nội dung giải pháp sau:
Thứ nhất, tiếp tục hoàn thiện thể chế, nâng cao hiệu lực, hiệu quả công tác quản lý nhà nước về giáo dục quốc phòng và an ninh.
Đây là giải pháp quan trọng hàng đầu, có vai trò quyết định đến chất lượng, hiệu quả công tác giáo dục quốc phòng và an ninh trong tình hình mới.
Tập trung rà soát, sửa đổi, bổ sung, ban hành mới hoặc trình cấp có thẩm quyền ban hành các văn bản quy phạm pháp luật, các đề án, dự án liên quan đến giáo dục quốc phòng và an ninh; tập trung hoàn thiện thể chế, cơ chế, chính sách, pháp luật về giáo dục quốc phòng và an ninh theo hướng khoa học, hiện đại, đồng bộ, liên thông, khả thi, phù hợp với điều kiện phát triển kinh tế - xã hội của đất nước và từng địa bàn, địa phương, tạo khuôn khổ pháp lý, gắn với các chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước về giáo dục quốc phòng và an ninh. Trước mắt cần sớm rà soát, sửa đổi, bổ sung Luật Giáo dục quốc phòng và An ninh và các văn bản kèm theo làm cơ sở pháp lý để các cấp chỉ đạo điều chỉnh, bổ sung cho phù hợp.
Phát huy vai trò, chức năng của Vụ Giáo dục Quốc phòng và An ninh, Bộ GDĐT trong các hoạt động thanh tra, kiểm tra, giám sát việc thực hiện chính sách, pháp luật về giáo dục quốc phòng và an ninh của các cơ sở giáo dục và đào tạo, kịp thời phát hiện những hạn chế, khó khăn, vướng mắc và đề xuất cấp có thẩm quyền các giải pháp nâng cao chất lượng, hiệu quả giáo dục quốc phòng và an ninh cho học sinh, sinh viên.
Thứ hai, tiếp tục tăng cường sự lãnh đạo, chỉ đạo, quản lý của cấp ủy, người đứng đầu cơ quan, tổ chức các cấp có liên quan đến công tác giáo dục quốc phòng và an ninh cho học sinh, sinh viên.
Đây là yếu tố rất quan trọng, quyết định đến chất lượng giáo dục quốc phòng và an ninh; cần quán triệt và tổ chức thực hiện nghiêm Chỉ thị 12-CT/TW ngày 03/5/2007 của Bộ Chính trị khóa XI về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng với công tác giáo dục quốc phòng và an ninh trong tình hình mới; Luật Giáo dục quốc phòng và an ninh, các văn bản pháp luật về giáo dục quốc phòng và an ninh, các kế hoạch hướng dẫn của Hội đồng Giáo dục quốc phòng và an ninh Trung ương và các ban, bộ, ngành có liên quan. Cần quán triệt sâu sắc giáo dục quốc phòng và an ninh là một bộ phận của giáo dục quốc dân, việc phổ cập và tăng cường giáo dục quốc phòng và an ninh là nhiệm vụ chung của Đảng, Nhà nước và toàn xã hội, phải được chỉ đạo, tổ chức thực hiện chặt chẽ, thống nhất từ Trung ương đến địa phương, bằng các hình thức phù hợp với từng đối tượng. Vụ Giáo dục quốc phòng và An ninh, Bộ GDĐT cần làm tốt công tác tham mưu giúp Bộ trưởng Bộ GDĐT quản lý Nhà nước về giáo dục quốc phòng và an ninh cho học sinh, sinh viên và công tác quân sự, quốc phòng, an ninh của Bộ GDĐT; chú trọng hướng dẫn đổi mới nội dung, phương pháp giảng dạy môn học giáo dục quốc phòng và an ninh đối với các nội dung chính khóa và lồng ghép, xây dựng quy hoạch, chỉ đạo hoạt động của hệ thống trung tâm giáo dục quốc phòng và an ninh thuộc và trực thuộc ban, bộ, ngành; quản lý chất lượng môn học giáo dục quốc phòng và an ninh.
Thứ ba, chú trọng nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên, giảng viên giáo dục quốc phòng và an ninh.
Hiện nay hệ thống các trường từ trung học phổ thông đến cao đẳng và cơ sở giáo dục đại học được tự chủ môn học giáo dục quốc phòng và an ninh và một số trung tâm giáo dục quốc phòng và an ninh vẫn còn thiếu cả về số lượng và chất lượng giáo viên, giảng viên theo yêu cầu nhiệm vụ, chưa đáp ứng với yêu cầu nâng chất lượng, hiệu quả công tác giáo dục quốc phòng và an ninh trong tình hình mới. Để giải quyết tốt nhiệm vụ này Bộ GDĐT chủ trì, phối hợp với các bộ, ban, ngành liên quan sớm hoàn thành “Đề án đào tạo giáo viên, giảng viên giáo dục quốc phòng và an ninh cho đến năm 2030 và những năm tiếp theo” trình Chính phủ phê duyệt, sớm có kế hoạch tổ chức thực hiện “Đề án” sau khi đã được Chính phủ phê duyệt. Phát triển đội ngũ giáo viên, cán bộ quản lý giáo dục quốc phòng và an ninh; xây dựng kế hoạch, tổ chức tuyển dụng giáo viên giáo dục quốc phòng và an ninh đủ số lượng, đúng chuyên ngành. Chủ động các phương án tạo nguồn tuyển dụng thông qua hình thức đào tạo mới, đào tạo đại học văn bằng thứ 2; đào tạo nâng trình độ chuẩn giáo viên giáo dục quốc phòng và an ninh phù hợp với điều kiện cụ thể của từng địa phương theo Chỉ thị 14/CT-TTg ngày 31/8/2022 của Thủ tướng Chính phủ về việc tăng cường điều kiện bảo đảm thực hiện hiệu quả, chất lượng giáo dục mầm non, phổ thông. Chú trọng xây dựng đội ngũ giáo viên, cán bộ quản lý giáo dục quốc phòng và an ninh cốt cán để tổ chức tập huấn, bồi dưỡng tại cơ sở; gắn tự bồi dưỡng với nội dung sinh hoạt tổ, nhóm chuyên môn trong trường, cụm trường để nâng cao trình độ, kiến thức chuyên môn về giáo dục quốc phòng và an ninh. Quan tâm thực hiện các chế độ, ưu đãi đặc thù đối với giáo viên giảng dạy môn học giáo dục quốc phòng và an ninh.
Thứ tư, nghiên cứu, đổi mới nội dung, chương trình, phương pháp dạy, học, quản lý chất lượng môn học giáo dục quốc phòng và an ninh phù hợp với sự phát triển của tình hình mới.
Môn học giáo dục quốc phòng và an ninh có nhiều nội dung học có tính lý luận, nếu quá trình dạy, học giáo viên, giảng viên chỉ thuyết trình các chuyên đề một cách đơn điệu sẽ rất khó cho đối tượng lĩnh hội kiến thức, rèn luyện kĩ năng. Đội ngũ giáo viên, giảng viên cần tích cực đổi mới phương pháp giảng dạy, nhằm phát huy tính năng động, chủ động, sáng tạo của người học, chú trọng tổ chức học tập trung để quản lý rèn luyện tác phong quân sự theo nếp sống chính quy môi trường quân đội rèn luyện cho học sinh, sinh viên tính kỷ luật, thể chất, hình thành phương pháp, tác phong, ý thức tổ chức kỷ luật, tinh thần đồng đội và kỹ năng quân sự. Ngoài ra các cơ sở giáo dục cần đầy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin, chuyển đổi số, công nghệ mô phỏng vào quá trình giảng dạy, phù hợp với môn học giáo dục quốc phòng và an ninh tạo cho người học tiếp thu sâu sắc một cách khoa học, hiện đại cả về lý thuyết và thực hành. Bên cạnh đó cần cho học sinh, sinh viên được trải nghiệm thực tiễn như: tham quan đơn vị quân đội, công an, tham quan có hướng dẫn các di tích lịch sử, bảo tàng, căn cứ địa cách mạng, giao lưu văn hóa, văn nghệ, thi hát ca khúc cách mạng, nói chuyện chuyên đề, chiếu phim tư liệu về lịch sử chiến tranh, giới thiệu các tấm gương anh hùng, liệt sĩ, giao lưu với nhân chứng lịch sử... thông qua các hoạt động thực tế học sinh, sinh viên được bồi dưỡng lòng yêu nước, lý tưởng cách mạng, rèn luyện bản lĩnh chính trị, phẩm chất đạo đức, lối sống, tăng cường hiểu biết, thực hành những kỹ năng cơ bản, rèn luyện kỷ luật tốt, nâng cao thể lực, sức khỏe, có phương pháp, tác phong làm việc khoa học, làm cơ sở cho phát triển nhân lực chất lượng cao cho tiềm lực quốc phòng bảo vệ Tổ quốc và tuyển chọn, tạo nguồn nhân lực xây dựng lực lượng vũ trang nhân dân.
Thứ năm, tiếp tục rà soát, điều chỉnh, bổ sung quy hoạch, xây dựng hệ thống trung tâm giáo dục quốc phòng và an ninh; đầu tư ngân sách, hiện đại hóa cơ sở vật chất, trang thiết bị dạy học; nâng cao hiệu quả hoạt động phối hợp, hợp tác trong giáo dục quốc phòng và an ninh cho học sinh, sinh viên.
Thực hiện tốt việc rà soát, điều chỉnh, bổ sung quy hoạch, xây dựng hệ thống trung tâm giáo dục quốc phòng và an ninh là cơ sở đảm bảo cho công tác giáo dục quốc phòng và an ninh cho học sinh, sinh viên đáp ứng được yêu cầu thực tiễn đất nước. Quy hoạch hệ thống trung tâm giáo dục quốc phòng và an ninh thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2045 có ý nghĩa hết sức quan trọng để cụ thể hoá việc thực hiện Luật Giáo dục quốc phòng và An ninh.
Phối hợp, đề xuất Bộ Quốc phòng bố trí các nguồn lực, ngân sách hằng năm ưu tiên triển khai các đề án, dự án, chương trình, kế hoạch giáo dục quốc phòng và an ninh để hiện đại hóa cơ sở vật chất, thiết bị giáo dục quốc phòng và an ninh; bảo đảm vũ khí, vật liệu nổ quân dụng, trang bị kỹ thuật, thiết bị dạy học quân dụng chuyên dùng phục vụ dạy và học môn giáo dục quốc phòng và an ninh cho các cơ sở giáo dục trên phạm vi cả nước; bảo đảm phương tiện, trang thiết bị dạy học (mô hình mẫu, mô hình vũ khí bộ binh cắt bổ, băng đĩa hình, phim…), vật chất về giáo dục quốc phòng và an ninh cho cơ quan, đơn vị, nhà trường quân đội được giao nhiệm vụ giáo dục quốc phòng và an ninh; bảo đảm trang phục dùng chung cho sinh viên học tập tại các trung tâm giáo dục quốc phòng và an ninh của các cơ sở giáo dục đại học trong và ngoài Quân đội bảo đảm đồng bộ, hiện đại, toàn diện, nhằm nâng cao chất lượng dạy, học môn học giáo dục quốc phòng và an ninh cho học sinh, sinh viên đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế-xã hội. Khai thác có hiệu quả cơ sở vật chất, trang thiết bị, đồ dùng dạy học hiện có; thực hiện mang mặc trang phục giáo dục quốc phòng và an ninh đúng quy định trong dạy, học môn học giáo dục quốc phòng và an ninh. Quản lý chặt chẽ vũ khí, trang bị, đối với súng Tiểu liên AK hoán cải cấp 5 phải được đăng ký với cơ quan quân sự địa phương theo quy định và sử dụng bảo đảm an toàn.
Phối hợp chỉ đạo các học viện, nhà trường, đơn vị Quân đội đăng cai, cử cán bộ, giảng viên tham gia ban tổ chức, cử lực lượng phục vụ; hỗ trợ vũ khí, trang bị và các mặt bảo đảm khác, giúp Bộ GDĐT tổ chức các lớp tập huấn, bồi dưỡng, tổ chức hội thi giáo viên, giảng viên giảng dạy môn học giáo dục quốc phòng và an ninh giỏi, tổ chức hội thao học sinh, sinh viên.
Phối hợp điều tra, khảo sát, đánh giá thực trạng đội ngũ giáo viên, giảng viên giáo dục quốc phòng và an ninh. Xây dựng chiến lược, kế hoạch, quy hoạch đào tạo, bồi dưỡng, sử dụng đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục quốc phòng và an ninh trong thời kỳ mới. Chuẩn hóa đội ngũ giáo viên, giảng viên và các lực lượng tham gia bồi dưỡng, giáo dục, phổ biến kiến thức quốc phòng, an ninh theo từng ngành học, môn học. Thường xuyên bồi dưỡng, tập huấn nâng cao trình độ nhận thức, năng lực chuyên môn, kỹ năng nghiệp vụ cho các lực lượng chuyên trách.
Tăng cường các hoạt động giao lưu, trao đổi, chia sẻ kinh nghiệm, nguồn lực giữa các trung tâm, khoa giáo dục quốc phòng và an ninh của các cơ sở đào tạo trong và ngoài Quân đội. Báo cáo cấp có thẩm quyền tổ chức một số đoàn giảng viên, giáo viên, cán bộ quản lý đi tham quan, nghiên cứu các mô hình giáo dục quốc phòng và an ninh của một số nước trên thế giới, đề xuất bổ sung, điều chỉnh mô hình, nội dung, chương trình, hình thức, phương pháp giảng dạy môn học giáo dục quốc phòng và an ninh phù hợp với tình hình mới.
Thứ sáu, tăng cường công tác kiểm tra, đánh giá và sơ, tổng kết công tác giáo dục quốc phòng và an ninh và công tác quân sự quốc phòng.
Kiểm tra, đánh giá và sơ, tổng kết là giải pháp quan trọng, không thể thiếu trong công tác giáo dục quốc phòng và an ninh và công tác quân sự quốc phòng nhằm tìm ra nhân tố điển hình cần phát huy, hạn chế phải khắc phục và đúc rút kinh nghiệm thực tiễn phong phú. Qua đó, điều chỉnh, bổ sung, hoàn thiện chương trình, nội dung, hình thức, phương pháp bồi dưỡng dạy, học môn học giáo dục quốc phòng và an ninh. Phát huy tốt vai trò của tổ chức Đảng, chính quyền và cơ quan chức năng trong công tác kiểm tra, đánh giá, sơ, tổng kết công tác giáo dục quốc phòng và an ninh. Công tác kiểm tra, đánh giá, sơ, tổng kết phải đảm bảo khách quan, công khai, dân chủ; phải chỉ rõ cả ưu điểm, hạn chế, nguyên nhân và rút ra được những bài học kinh nghiệm giá trị. Kịp thời biểu dương, khen thưởng, nhân rộng những điển hình tiên tiến, đi đôi với kỷ luật tự giác, nghiêm minh những sai phạm; có biện pháp chấn chỉnh, khắc phục những hạn chế, giải quyết dứt điểm vướng mắc, bất cập nảy sinh trong quá trình thực hiện.
Giáo dục quốc phòng và an ninh là vấn đề quan trọng, thường xuyên, để nâng cao hiệu quả công tác giáo dục quốc phòng và an ninh, cần nghiên cứu, vận dụng linh hoạt, sáng tạo đồng bộ hệ thống giải pháp. Qua đó, “đẩy mạnh công tác tuyên truyền, giáo dục, nâng cao nhận thức, trách nhiệm của toàn Đảng, toàn dân, toàn quân, của các cấp, các ngành, của mỗi cán bộ, đảng viên và người dân đối với nhiệm vụ tăng cường quốc phòng, an ninh, bảo vệ Tổ quốc”, phát huy sức mạnh “thế trận lòng dân”, kiên quyết, kiên trì bảo vệ vững chắc Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa từ sớm, từ xa trong mọi tình huống./.